تاثیرات بحران اوکراین بر اقتصاد شکننده ترکیه

آنکارا- ایرنا- بحران اوکراین در حالی دوازدهمین روز خود را پشت سر می گذارد که نگرانیها از تشدید و تداوم بحران و تاثیرات آن بر اقتصاد شکننده ترکیه هر روز افزایش می یابد.

ترکیه با هر دو کشور روسیه و اوکراین روابط اقتصادی نزدیکی دارد. حجم روابط اقتصادی ترکیه با این دو کشور قریب به ۴۰ میلیارد دلار است و با ملاحظه ۵۰۰ میلیارد دلار حجم کل تجارت خارجی ترکیه، تداوم بحران یاد شده ترکیه را با بحرانی جدی مواجه خواهد کرد.

حجم روابط اقتصادی ترکیه با روسیه در سال ۲۰۲۱ میلادی ۳۲/۵ میلیارد بود و از این میزان ۵/۵ میلیارد دلار آن را صادرات ترکیه و ۲۷.۵ میلیارد دلار را نیز واردات ترکیه از روسیه تشکیل می دهد.

حجم روابط ترکیه با اوکراین نیز قریب به ۷.۵ میلیارد دلار است که ۲.۵ میلیارد دلار از این رقم صادرات ترکیه و مابقی را واردات ترکیه از آن کشور تشکیل می دهد.

با توجه به اینکه قریب به ۴۰ درصد از حجم واردات مواد غذایی ترکیه از این دو کشور انجام می شود، تاثیرات بحران اوکراین در زمینه امنیت غذایی پایدار در ترکیه بیش از پیش آشکار می شود.

ترکیه بخش عمده واردات روغن آفتابگردان و گندم خود را از این کشورها انجام می دهد و به گفته برخی مسئولان غیررسمی ترکیه، این کشور در حال حاضر تنها دارای یک ماه ذخیره روغن آفتابگردان است.

به رغم گذشت تنها ۱۲ روز از درگیریها بین روسیه و اوکراین شبکه های اجتماعی ترکیه و نیز برخی شبکه های تلویزیونی از نایابی روغن آفتابگردان در این کشور و هجوم مردم به فروشگاه ها برای خرید این ماده غذایی خبر دادند.

مشاهدات عینی خبرنگار ایرنا در آنکارا نیز در تایید این اخبار است و روغن آفتابگردان در اکثر فروشگاه های این کشور نایاب شده است.

به گفته کارشناسان تداوم بحران دستکم در کوتاه مدت در تامین این دو ماده حیاتی برای ترکیه مشکل ساز خواهد بود. با درنظرگرفتن اینکه نرخ تورم در سطح جهانی به دو مولفه انرژی و مواد غذایی وابستگی عمده ای دارد و ترکیه هم در زمینه انرژی و هم در زمینه مواد غذایی از جمله وارد کنندگان می باشد، تداوم بحران بر اقتصاد ترکیه تاثیر عمده ای خواهد گذاشت.

گفته می شود ترکیه در تامین روغن آفتابگردان خود کشورهای بلغارستان، ملداوی، رومانی و آرژانتین را می تواند به عنوان طرف تجاری خود جایگزین کند ولی نکته مهم این است که ترکیه با چه سرعتی در تامین مایحتاج خود می تواند عمل کند.

با تصویب رییس جمهور ترکیه و برای تامین مایحتاج روغن این کشور تا ۳۰ ژوئن مالیات گمرکی روغنهای خوراکی صفر اعلام شده است.

طاهر بیوک حلواجی گیل رییس انجمن صاحبان صنایع دانه های روغنی خوراکی در روزهای گذشته اعلام کرد که حجم بازار روغن خوراکی در ترکیه ۹ میلیارد دلار است و ترکیه جزو ۱۰ کشور وارد کننده در سطح جهان است.

حلواجی گیل با اشاره به اینکه ترکیه در تامین روغن خوراکی خود تا ۷۵ درصد به خارج وابسته است، گفت: از ۲.۵ تا سه میلیون تن نیاز سالانه ترکیه به روغن خوراکی ۱.۷ میلیون تن آن در داخل تولید می شود و مابقی از کشورهای حوزه دریای سیاه و عمدتا روسیه و اوکراین تامین می شود.

وی با اشاره به اینکه تا قبل از شروع بحران اوکراین قیمت هر تن روغن خوراکی در بازارهای جهانی ۱۴۰۰ دلار بود گفت: در چند روز گذشته این رقم به دو هزار دلار افزایش یافته است و احتمال بالا رفتن این رقم نیز وجود دارد.

ارقام پرداختی ترکیه برای انرژی نیز با بالا رفتن نرخ نفت و گاز به بالاترین حد در طول تاریخ خود رسیده است و در حال حاضر یک لیتر بنزین در ترکیه به رقم ۲۰ لیر نزدیک شده و قیمت مازوت از ۲۰ لیر نیز بالاتر رفته است.

مساله کاهش درآمدهای گردشگری ترکیه نیز با تشدید درگیریها بین روسیه و اوکراین به یک نگرانی جدی خصوصا در مناطق گردشگری این کشور تبدیل شده است. ۲۵ درصد درآمدهای گردشگری ترکیه از گردشگران روس و اوکراینی تامین می شود. در سال گذشته میلادی قریب به پنج میلیون گردشگر روس و ۲.۵ میلیون گردشگر اوکراینی از ترکیه دیدار کردند. ترکیه که در سالهای گذشته به دلیل کرونا از بخش عمده درآمدهای گردشگری خود محروم بود با امید به افزایش تعداد گردشگران در سال جاری برنامه ریزیهای خود را انجام داده بود ولی شروع درگیریها در این زمینه نیز امیدهای ترکیه را نقش برآب کرده است.

بخش کشاورزی ترکیه نیز از جمله بخشهایی است که تاثیرات درگیری اوکراین در آن خود را نشان داده است. ترکیه از جمله مهمترین تامین کنندگان اقلام کشاورزی و صیفی جات روسیه بود و درگیریها و به موازات آن تحریمهای گسترده با روسیه عاقبت تجارت این اقلام با روسیه را نیز در ابهام فرو برده است.

اداره آمار دولتی ترکیه در روزهای گذشته نرخ تورم در ترکیه در قیمتهای عمده فروشی در ماه فوریه را بیش از ۱۰۰ درصد و خرده فروشی را بیش از ۵۰ درصد اعلام کرد. کارشناسان آگاه با اشاره به اینکه افزایش نرخهای عمده فروشی در ترکیه در ماه مارس و یا آوریل در قیمتهای عمده فروشی منعکس خواهد شد می گویند ترکیه در ماههای آتی در یک موقعیت خاص از لحاظ اقتصادی قرار خواهد گرفت.

بخشهای یاد شده تنها سرفصلهایی از تاثیرات درگیری اوکراین بر ترکیه است؛ تاثیراتی که در زندگی مردم ترکیه مشهود است و تنها با گذشت ۱۲ روز خودنمایی کرده است و کارشناسان پیش بینی می کنند ابعاد مختلف این بحران در صورت تداوم در بخشهای مختلف دیگر ترکیه نیز خودنمایی خواهد کرد.  

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است