مذاکره با طالبان در نروژ انتظارات و دستاوردها

تهران- ایرنا- مذاکرات دیپلمات های آمریکا به همراه نروژ، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اتحادیه اروپا با گروه طالبان درباره آنچه مهار بحران انسانی این کشور اعلام شده است، درحالی با وجود واکنش های متفاوت هفته گذشته به پایان رسید که اختلاف نظر درخصوص دستاوردهای آن همچنان ادامه دارد.

این مذاکرات سه روزه، از یکشنبه (سوم بهمن ماه) با گفت و گو میان طالبان و اعضای جامعه مدنی و کنشگران افغان آغاز شد و روز دوشنبه با دیدارهای چندجانبه با دیپلمات های غربی از اتحادیه اروپا، آمریکا، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و نروژ به عنوان میزان، ادامه یافت و در نهایت روز سه شنبه (۵ بهمن ماه) با مذاکرات دوجانبه با همه طرف‌های حاضر، شامل سازمان های بین المللی امدادرسان به پایان رسید.

به گزارش رسانه های خبری، نمایندگان کشورهای اروپایی و آمریکا در بیانیه مشترکی پس از نشست «اسلو» تاکید کردند که این دیدارها به معنای رسمیت یافتن گروه طالبان نبوده است و تنها مردم افغانستان منبع مشروعیت حکومت جدید این کشور به شمار می آیند.

اکنون سوال اینجاست گه این نشست تا چه میزان می تواند راه را برای به رسمیت شناخته شدن طالبان هموار سازد.

تلاش طالبان برای به رسمیت شناخته شدن

قبل از اینکه  هیات ۱۵ نفره طالبان  به ریاست «امیرخان متقی» سرپرست وزارت امور خارجه به نروژ سفر کند، اسلو تاکید کرده بود که این دعوت و نشست‌ها به منزله مشروعیت بخشیدن یا به رسمیت شناختن طالبان نیست.زیرا نروژ در این امر تنها نیست و هنوز هیچ کشوری در جهان گروه طالبان را  با وجود اینکه قدرت را تمام و کمال در کابل در دست دارند، به رسمیت نشناخته است.

این درحالی است که به اعتقاد «الکسی زایتسف» معاون اداره اطلاعات و اخبار وزارت امور خارجه روسیه، نشست اسلو، گامی در جهت به رسمیت شناختن گروه طالبان از سوی جامعه جهانی بود.

زایتسف می گوید روسیه  دیدارهای در چارچوب این نشست را از یک طرف گامی در جهت به رسمیت شناختن گروه طالبان ازسوی جامعه جهانی و از سوی دیگر حرکت در مسیر افزایش اعتماد بین رژیم حاکم بر کابل و نمایندگان محافل اجتماعی- سیاسی افغان می‌داند.

به زعم شماری از آگاهان و  سیاستمداران  افغان، این نشست ترفندی برای به رسمیت شناختن  طالبان است.

«مسعود اندرابی» وزیر کشور دولت سابق افغانستان در فیسبوک نوشت: طالبان از مدت ها قبل در پشت درهای بسته، گفت وگوهایی را با کشورهای مختلف از جمله نروژ داشته است و اکنون گفت وگوهای علنی برای حمایت از افراط گرایی  آشکار شده است. تفکر طالبانی به این سادگی تغییر نمی‌کند و گفت‌وگوها تنها هنگامی نتیجه خواهد داشت که طالبان حاضر شود حکومتی فراگیر و غیر متمرکز تشکیل دهد.

به نوشته رویترز، نروژ با توجه به قرار داشتن میلیون ها افغان در خطر گرسنگی در فصل زمستان به دلیل تشدید فقر، این نشست را برگزار کرده است و با اینکه اسلو  و هم پیمانانش در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو»، دولت طالبان را که در سال گذشته (۲۰۲۱) به قدرت رسید، به رسمیت نمی‌شناسند، اما این گفت گوها را با توجه به عمق بحران افغانستان و ضرورت کمک به مردم این کشور ضروری می دانند.

 برخی از گروه های مخالف طالبان به همراه حزب راستگرای پیشرفت مخالف دولت نروژ با انتقاد از فراخوان اوسلو برای برگزاری این نشست، بر این باور هستند که هرگونه همکاری با طالبان تنها منجر به تقویت موضع این گروه خواهد شد.

 در حالی که «انیکن هویتفلدت» وزیر امور خارجه نروژ می گوید ۳۹ میلیون شهروند افغانستان، زیر فشار فروپاشی اقتصادی، همه گیری کووید – ۱۹ و خشکسالی و بی آبی قرار دارند و در صورت نرسیدن به موقع مواد غذایی، یک میلیون کودک جان خود را از گرسنگی ازدست خواهند داد و ۹۷ درصد جمعیت این کشور در سال جاری به زیر خط فقر خواهند رفت.

تهران نیز همواره از طالبان خواسته است که برای به رسمیت شناخته شدن، دولت فراگیر با شرکت تمام اقوام افغانستان تشکیل دهد.

پیش‌تر سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه،گفت: وزارت امور خارجه مواضع جمهوری اسلامی ایران را به دقت اعلام کرده است. آنچه در افغانستان بیش از همه مورد تاکید تهران  و کشورهای همسایه است، تشکیل دولت فراگیر است که بازتاب دهنده تنوع قومی و جمعیتی افغانستان باشد.

بیانیه پایانی نشست اسلو

نمایندگان کشورهای اروپایی و آمریکا در بیانیه مشترکی پس از نشست «اسلو» اعلام کردند که این نشست به معنای رسمیت یافتن طالبان نبود و تنها مردم منبع مشروعیت حکومت جدید افغانستان هستند.

نمایندگان اروپایی و آمریکا در این بیانیه تاکید کردند که برای جلوگیری از بحران انسانی باید اقدامات لازم جهت کمک به مردم افغانستان انجام شود و در «گام‌های برداشته‌شده» تسهیل دسترسی زنان به کار را به رسمیت شناخته اند اما هنوز موانعی وجود دارد.

بر اساس این بیانیه، در دیدار گروه ها با طالبان بر اهمیت احترام به حقوق بشر، نیاز به یک نظام سیاسی فراگیر که ضامن ثبات و آینده‌ صلح‌آمیز افغانستان باشد، تأکید شده است. همچنین باید اقدامات بیشتری برای جلوگیری از افزایش نگران‌کننده‌ نقض‌حقوق بشر، از جمله بازداشت‌های خودسرانه، ناپدیدشدن اجباری، سرکوب رسانه‌ها، قتل‌های فراقانونی، شکنجه و ممنوعیت تحصیل زنان و دختران در افغانستان انجام شود.

تشدید فقر فزاینده در افغانستان

مقام های ارشد اروپایی درحالی در اسلو پشت درهای بسته بر سر راهکارهای ارایه کمک‌های به اصطلاح بشردوستانه غرب به ملت افغانستان چانه زنی می کردند که میلیونها نفر از مردم افغانستان با سرما و گرسنگی در حال دست و پنجه نرم کردن هستند.

در پایان می توان گفت  اگرچه بدون شک ضرورت احترام به جوانب مختلف حقوق بشر در افغانستان از سوی حکومت طالبان یک خواسته جهانی است، اما در شرایطی که مردم افغانستان در سرمای شدید زمستان از فقر و گرسنگی رنج می برند درحالی که منابع مالی این کشور از سوی برخی دولت های غربی از جمله آمریکا بلوکه شده است، گره زدن کمک های انسان دوستانه به مردم با مسائل دیگر، از مصادیق نادیده گرفتن ابتدایی ترین اصول حقوق بشر در این کشور به شمار می آید.

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است