تشدید تنش های چین و آمریکا بر سر تایوان آیا تجربه تلخ ویتنام

تهران- ایرنا- روز گذشته «لوید آستین» و «وی فنگهه» وزرای دفاع آمریکا و چین برای نخستین بار از زمان به قدرت رسیدن دولت «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا در حاشیه نشست «شانگری‌لا» در سنگاپور با یکدیگر دیدار و درباره ارتباطات نظامی و مسائل امنیت منطقه‌ای از جمله مساله تایوان و جنگ اوکراین گفت و گو کردند.

به گزارش روز شنبه ایرنا، یکی از مهمترین دلایل اختلاف میان چین و آمریکا پس از بروز جنگ تجاری میان دو طرف، مساله تایوان است.

به باور کارشناسان، بحث بر سر امکان تقابل آمریکا و چین و توان دفاعی ارتش ایالات متحده در حالی بالا گرفته که چندین مقام آمریکایی و از جمله شخص دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین آمریکا در پی بروز جنگ در اوکراین حمله چین به تایوان را بسیار محتمل دانسته اند.

از همان اواخر فوریه ۲۰۲۲ که جنگ روسیه و اوکراین آغاز شد، کاملاً تصور می‌شد که دو کانون اصلی امنیت جهانی، یکی در اروپا و دیگری در آسیا، به‌طور غیر قابل انتظاری به یکدیگر مرتبط هستند و کارشناسان بر این باورند جنگ در اوکراین به‌راستی تفکر راهبردی در مورد تایوان را دستخوش تغییر کرده است.

اکنون سوال اینجاست، هدف آمریکا از تشدید تنش در منطقه و دامن زدن به اختلافات میان چین و تایوان به بهانه جنگ اوکراین چیست؟

مساله تایوان

به باور کارشناسان، مساله تایوان همواره یکی از موضوعات مورد مناقشه میان چین و آمریکا به شمار می آید. از دیگر سو، از زمان وقوع جنگ اوکراین عبارت “امروز اوکراین، فردا تایوان” به کرات در تایوان بگوش می رسد.

اگرچه مقامات تایوان در باره متفاوت بودن شرایط این جزیره با شرایط اوکراین سخن می گویند اما شرایط جغرافیایی تایوان و وجود اقیانوس به‌عنوان یک مانع طبیعی در اطراف آن بدان معنی است که آنها برای دفاع احتمالی از خود در برابر چین به حمایت آمریکا نیاز دارند.

در این دیدار وزیر دفاع چین بر موضع قاطع پکن در خصوص تایوان تاکید کرد. پس از پایان این گفت و گو واشنگتن از پکن خواست از هر گونه اقدام بی‌ثبات کننده در مورد تایوان خودداری کند.

در این پیوند، رویترز به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش کرد: دیدار آستین و فنگ بر روی تایوان متمرکز بود و واشنگتن بر تعهد خود برای تغییر ندادن سیاست خود در این زمینه تاکید کرد.

این دیدار در حالی انجام شد که کارشناسان ارشد دفاعی آمریکا معتقدند ناوهای هواپیمابر ایالات متحده که نماد قدرت نظامی این کشور هستند در نبرد احتمالی بر سر تایوان، به راحتی قابل شناسایی و ردیابی بوده و اهداف دشواری برای موشک های ضدکشتی ارتش چین نیستند.

نشریه آمریکایی «تسک اند پرپس»(Task & Purpose) نوشت: ناوهای هواپیمابر مانند “یواس.اس جرارلد آر.فورد” ۱۳ میلیارد دلاری که نماد قدرت نظامی آمریکا است، برای منصرف کردن دشمنان از حمله به منافع آمریکا، اطمینان بخشی به متحدان در مواقع بحران و ارائه پشتیبانی هوایی به نیروهای آمریکایی در نبرد ساخته شده‌اند. اما در عین حال این ناوها اهداف بزرگ و وسوسه‌انگیزی برای موشک‌های ضد کشتی دشمنان هستند.

به نوشته این نشریه آمریکایی که اخبار و رویدادهای نیروهای مسلح ایالات متحده را پوشش می دهد، چین در حال حاضر موشک هایی دارد که می توانند کشتی ها را تا فاصله ۲۵۰۰ مایلی هدف حمله قرار دهند.

همچنین ساموئل پاپارو فرمانده ناوگان دریایی آمریکا در اقیانوس آرام بر این باور است که وقایع اوکراین موجب افزایش احتمال حمله چین به تایوان شده است.

به گفته او، چین بدون شک آنچه را که در اوکراین رخ داده است، مشاهده و یادداشت‌ می‌کند و از آن درس می‌گیرد و بر اساس آنچه در این زمان می‌آموزد، توانایی‌های خود را بهبود می دهد.

ترامپ نیز در اظهاراتی پس از آغاز جنگ در اوکراین گفته بود چین انگیزه لازم برای حمله به تایوان را دارد. به گفته وی دولت پکن شاهد ضعف دولت «جو بایدن» در نحوه خروج از افغانستان و واکنش او در قبال حمله روسیه به اوکراین است.

در تاریخ ۲ خرداد ماه سال جاری، آستین در یک کنفرانس مطبوعاتی در واکنش به اظهارات جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در خصوص تایوان مبنی بر اینکه کشورش آماده است تا در صورت نیاز، برای دفاع از تایوان مداخله نظامی انجام دهد، گفت:سیاست ما در خصوص چین واحد تغییر نکرده است.

آستین افزود: بایدن تعهد ما به قانون روابط با تایوان را خاطر نشان کرده است. این قانون برای کمک به تایوان برای دفاع از خود است.

گفتنی است سخنان  اخیر بایدن مبنی بر مداخله نظامی آمریکا در دفاع از تایوان، بازتاب گسترده در رسانه های بین المللی و شبکه های اجتماعی داشته است. بلافاصله بعد از پایان نشست خبری بایدن، یک مقام کاخ سفید برای لاپوشانی گاف فاحش بایدن، در گفت و گو با رویترز و بدون ذکر نام خود، توضیح داد: این سخن بایدن که آمریکا برای دفاع از تایوان اقدام نظامی انجام خواهد داد، به معنی تغییر در سیاست آمریکا نیست. همانگونه که رئیس جمهور بایدن در بخشی از سخنانش گفت، سیاست آمریکا در قبال چین تغییر نکرده است.

اکنون سوال اینجاست این ادعای بایدن تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟

نقش مستقل چین در موازنه قوای آمریکا و روسیه

یکی دیگر از مواردی که در گفتگوی وزرای دفاع چین و آمریکا مطرح شد، رویکرد پکن در قبال جنگ اوکراین است.

به باور کارشناسان، سکوت چین در قبال جنگ اوکراین به نوعی می تواند تلاش پکن برای ایفای نقش مستقل در موازنه قوای آمریکا و روسیه به شمار آید.

از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین، بارها از چین خواسته شده تا «سکوت » خود را کنار گذاشته و به توقف تهاجم نظامی روسیه به اوکراین کمک کند. با وجود فشارهای بین المللی بر سر سیاست بی طرفی مصلحت آمیز، چین با صبر و حوصله رفتار کرده و تلاش داشته تا در حاشیه بماند.

شاید یکی از دلایل رویکرد چین موقعیت ژئوپلیتیکی این کشور و همکاری ویژه‌ آن با روسیه از زمان پایان جنگ سرد و تصور مشترک مسکو و پکن در قبال تهدیدهای آمریکا باشد.

به نوشته پایگاه اینترنتی اوراسیا ریویو، چین با تناقضاتی درباره روابطش با روسیه روبه‌روست، چرا که از یک سو، پکن با نگرانی روسیه در مورد گسترش ناتو به شرق ابراز همدردی کرده و تاکید می‌کند که خواسته‌های مشروع روسیه جدی گرفته شود. اما از سوی دیگر چین نمی تواند از دستور کار حمایت از جدایی طلبان توسط روسیه در رابطه با شرق اوکراین دفاع کند زیرا در تضاد با سیاست های این کشور در قبال اتحاد با تایوان و دریای چین جنوبی است.

از دیگر سو، چین در این مدت تلاش کرده تا روابط آسیب دیده خود را با اروپا ترمیم کند زیرا تجارت با اعضای این اتحادیه، موتور محرک مهمی برای رشد اقتصادی این کشور است اما این تلاش ها با سیاست «بی طرفی طرفدار روسیه» در تضاد است.

به باور مقامات چین، آمریکا نقش مهمی در تشدید تنش‌ها میان اوکراین و روسیه ایفا می‌کند و با اعمال تحریمهای روزافزون علیه روسیه می‌کوشد به شعله‌های جنگ میان دو طرف اضافه کند.

به استناد گزارش های خبری، نگاهی به تحولات سیاسی اخیر نشان می‌دهد، آمریکا بصورت سنتی از تضعیف روسیه و درگیر شدن این کشور در جنگی فرسایشی استقبال می‌کند و بصورت غیرمستقیم کوشیده است به تشدید تنشها میان اوکراین و روسیه دامن زند.

به عبارت دیگر، آمریکا بی‌تمایل نیست که روسیه درگیر یک جنگ ناخواسته شود تا بتواند برنامه‌های جدیدی از جمله تحریم علیه روسیه را طراحی کند.

بی‌شک آمریکا در مناقشه اوکراین دخیل است و همواره کوشیده است با عملیات روانی روسیه را به جنگ علیه اوکراین ترغیب کند. آمریکا به‌خوبی به این نکته آگاهی دارد که اگر روسیه به اوکراین حمله کند خرابی‌های زیادی در اوکراین شکل خواهد گرفت و در نتیجه اوکراین وابستگی بیشتری به غرب و آمریکا پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر روسیه را درگیر جنگی خواهد کرد که میلیاردها دلار هزینه برای این کشور خواهد داشت. آمریکا می‌داند طولانی شدن جنگ میان اوکراین و روسیه خسارت‌های زیادی به اقتصاد روسیه در شرایط نامناسب کنونی وارد خواهد کرد.

از سوی دیگر، آمریکا به دنبال این است که مرزهای ناتو را گسترش دهد و با نزدیک شدن به مرزهای غربی روسیه، حلقه محاصره این کشور را تنگ‌تر کند. آمریکا بی‌تمایل نیست که روسیه درگیر یک جنگ ناخواسته شود تا بتواند برنامه‌های جدیدی از جمله تحریم علیه روسیه را طراحی کند.

از دیگر سو، آمریکا از ابتدا مخالف انتقال گاز از روسیه به سمت کشورهای اروپایی بود؛ به همین دلیل تلاش کرد در بحران کنونی دوباره این موضوع را مطرح کند تا مانع از این کار شود. همچنین آمریکا از نظر رسانه‌ای و عملیات روانی تلاش زیادی کرد تا روسیه را در باتلاق اوکراین غرق کند. به عبارت دیگر آمریکا بصورت کاملا مهندسی شده از طریق مدیریت افکار عمومی باتلاقی را در اوکراین طراحی کرد و روسیه را به سوی آن سوق داد.

به باور شماری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی، بحران میان روسیه و اوکراین توسط قدرتهای غربی از جمله اروپا و آمریکا ایجاد شده است، بنابراین آنها نباید از بار این مسوولیت شانه خالی کند و برای پایان دادن به این مناقشه باید تلاش کنند.

این درحالیست که شمار دیگری از کارشناسان روابط بین الملل بر این باورند اگرچه دلایل چین برای رهبری تلاش‌های میانجی‌گری در مناقشه روسیه و اوکراین تحت تأثیر محاسبات استراتژیک این کشور از اولویت‌های بین‌المللی و داخلی  این کشور به شمار می‌آید، اما نمی تواند منافع این کشور را تامین کند.

در پایان به نظر می رسد تجربه اوکراین ثابت کرده است نمی توان ثبات و امنیت کشور خود را بر وعده‌ متحدان قدیمی استوار کرد. بنابراین تایوان نیز باید از جنگ اوکراین درس بگیرد و امنیت خود را وابسته به آمریکا نکند و اجازه ندهد کاخ سفید تجربه تلخ ویتنام را در این شبه جزیره تکرار کند.

نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است

آی‌پی شما: